Od 24 marca 2020 r. byli przedsiębiorcy mogą ogłosić upadłość konsumencką, nawet jeżeli w ustawowym terminie nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorcy. Przed nowelizacją przepisów, w takim przypadku sąd mógł ogłosić upadłość wyłącznie, jeśli uznał, że jest to uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi, co w praktyce zdarzało się dość rzadko.
W postępowaniu o ogłoszenie upadłości byłego przedsiębiorcy zgłasza się istnienie zobowiązań nie tylko pochodzących z prowadzonej działalności gospodarczej. Tym samym skuteczne przeprowadzenie całej procedury upadłościowej prowadzi do całościowego oddłużenia.
Pamiętać należy, że pomimo ogłoszenia upadłości, w postępowaniu upadłościowym sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań bez planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty (a tym samym odmawia oddłużenia) jeśli:
- upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stan w sposób celowy (w szczególności trwoniąc majątek i celowo nie regulując zobowiązań)
- w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o upadłość w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzona została całość albo część zobowiązań.
Tytułem przykładu, jeżeli przedsiębiorca w trakcie, kiedy prowadzone były przeciwko niemu postępowania egzekucyjne, zaciągał nowe zobowiązania, warto przygotować się na wykazanie, że było to uzasadnione np. koniecznością poniesienia nakładów, które w krótkiej perspektywie czasowej miały doprowadzić do osiągnięcia przez przedsiębiorcę zysku. W innym przypadku ryzykuje uznaniem, że faktycznie swoim działaniem zmierzał do uzyskania dodatkowych środków pieniężnych bez zamiaru spłacania swoich zobowiązań, co wypełniałoby przesłankę skutkującą odmową oddłużenia.
Tym samym samo złożenie wniosku o upadłość i uzyskanie rozstrzygnięcia w tym przedmiocie nie oznacza jeszcze pozytywnego zakończenia sprawy i gwarancji umorzenia zobowiązań. Niezbędnym jest, ażeby przygotować się na ewentualność podnoszenia czy badania przez wierzycieli lub organy postępowania upadłościowego kwestii „celowości” doprowadzenia do niewypłacalności lub zwiększenia jej stanu.